„Kreatywne szkoły” Kena Robinsona - 10 cytatów z książki

Czerpiesz satysfakcję z metod nauczania w swojej szkole? Masz możliwość rozwoju swoich pasji? Możesz dawać z siebie 100%, bo warunki, które stwarza Ci szkoła, są idealne? Pływasz w morzu inspiracji, a na drugie śniadanie zjadasz motywację? Jeśli tak, koniecznie daj znać, w którym kraju zdobywasz wiedzę. Jeśli nie, koniecznie daj znać, co najbardziej frustruje Cię w polskim systemie edukacji. Nas frustruje brak fundamentalnych podstaw, które zebraliśmy w poniższej złotej dziesiątce cytatów z książki „Kreatywne szkoły” Robinsona. Zmiana sposobu myślenia o uczeniu i nauczaniu to sedno edukacji ekologicznej, której hołduje i Ken Robinson, i my. Daj się ponieść dobrej fali, bo niezależnie od tego, czy jesteś uczniem, nauczycielem, dyrektorem, rodzicem czy politykiem – jesteś częścią zmiany.

Potrzeba rewolucji w edukacji

Filarami edukacji ekologicznej są zdrowie (intelektualny, społeczny, fizyczny rozwój ucznia), ekologia (proces rozwoju ucznia i całej społeczności), sprawiedliwość (rozwój indywidualnych talentów ucznia niezależnie od jego sytuacji życiowej) i ostrożność (stwarzanie optymalnych warunków do rozwoju ucznia, kierując się doświadczeniem, troską i praktyką). Jesteśmy przekonani, że rewolucja w edukacji, którą podkreśla Robinson, ma szansę całkowicie odmienić i poprawić efektywność systemu. Wchodzisz w to?

1. „Tętniąca życiem szkoła może karmić całą społeczność, stając się źródłem nadziei i kreatywnej energii. Słabe szkoły mogą wyssać optymizm ze wszystkich uczniów i rodziców, którzy są od niej zależni, pomniejszając ich szanse na rozwój”.
2. „Jeśli zmienisz edukacyjne przyzwyczajenia tych, z którymi pracujesz, możesz zmienić ich świat i stać się dzięki temu częścią szerszego, bardziej złożonego procesu zmian w edukacji”.
3. „Edukacja powinna stwarzać młodym ludziom warunki do połączenia zarówno z ich światem wewnętrznym, jak i ze światem wokół nich. Edukacja to sprawa zarówno globalna, jak i głęboko osobista. Żaden z powyższych celów (gospodarczy, kulturowy, społeczny i osobisty – przyp. red.) nie zostanie osiągnięty, jeśli nie będziemy pamiętać o tym, że w edukacji chodzi o ubogacenie umysłów i serc prawdziwych ludzi. Wiele problemów, z jakimi borykają się współczesne systemy edukacji, ma swoje źródło w niezrozumieniu tej podstawowej kwestii. Każdy uczeń jest wyjątkową jednostką, z własnymi nadziejami, talentami, zmartwieniami, lękami, pasjami i aspiracjami. Zaangażowanie ich jako jednostek, jest fundamentem poprawiania osiągnięć”.
4. „Ale istotą edukacji jest relacja pomiędzy uczniem a nauczycielem. Wszystko inne zależy od jakości tej relacji. Jeśli ona nie działa, cały system nie działa. Jeśli uczniowie się nie uczą, edukacja się nie odbywa. Być może odbywa się coś innego, ale nie jest to edukacja”.
5. „Żeby ulepszyć szkoły, trzeba zrozumieć naturę samego uczenia się, a więc to, kiedy uczniowie uczą się najlepiej oraz to, że uczą się na wiele różnych sposobów. Jeśli szkoły i polityka edukacyjna źle pojmują tę kwestię, wszystko inne to jazgot”.
6. „Dzieci mają potężną wrodzoną zdolność do nauki. Zostawione same sobie, zbadają możliwości i dokonają wyborów, których nie możemy i nie powinniśmy dokonywać za nie. Zabawa jest absolutnie fundamentalna dla nauki: jest naturalnym owocem ciekawości i wyobraźni”.
7. „Najlepsi nauczyciele, aby osiągnąć równowagę, wypełniają cztery podstawowe zadania: angażują, umożliwiają, oczekują i umacniają. (…) Wspaniali dyrektorzy szkół wiedzą, że ich zadaniem jest przede wszystkim niedoprowadzenie do lepszych wyników na egzaminach, ale tworzenie społeczności uczniów, nauczycieli, rodziców i personelu, którzy dążą do wspólnych celów”.
8. „Dzieci są z natury ciekawe. Stymulowanie nauki oznacza podtrzymywanie tej ciekawości. To dlatego nauczanie praktyczne i problemowe może prowadzić do wspaniałych rezultatów. Znakomici nauczyciele, zamiast wyjaśniać uczniom rzeczy, o które nie pytali, prowokują do stawiania pytań. Dlaczego? Żeby zainspirować młodych ludzi do zgłębiania problemów. (…) Poprawianie indywidualnych osiągnięć w szkołach oznacza angażowanie uczniów jako jednostki, a nie ustawianie wszystkim jednego toru z przeszkodami, który muszą ukończyć w tym samym czasie i w ten sam sposób”.
9. „Czy martwisz się o edukację? Ja tak. Jednym z moich najpoważniejszych zmartwień jest to, że choć systemy edukacji na całym świecie są poddawane reformom, to w wielu przypadkach reformy te przeprowadzane są z motywów politycznych i komercyjnych, przy błędnym rozumieniu tego, w jaki sposób ludzie tak naprawdę się uczą i jak działają wspaniałe szkoły. W rezultacie niszczy się perspektywy niezliczonej liczby młodych ludzi. W tej książce chcę pokazać, w jaki sposób kultura standaryzacji krzywdzi uczniów i szkoły, oraz zaprezentować inny sposób myślenia o edukacji. Chcę także pokazać, że kimkolwiek i gdziekolwiek jesteś, masz siłę, by zmieniać system”.
10. „Jak powiedział Gandhi: „bądź zmianą, którą chcesz ujrzeć w świecie”. Bo jeśli wystarczająco wielu ludzi się poruszy, powstanie ruch. A jeśli ruch będzie wystarczająco silny, stanie się rewolucja. I właśnie tego potrzebujemy w edukacji”.

Dobre zmiany na horyzoncie

Rolniczy/ekologiczny model edukacji mocno zakorzenił się w fundamentach metodyki Bethink. Dążymy do tego, by tworzyć środowiska, które będą zapewniać odpowiednie warunki do wzrostu i rozwoju indywidualnego potencjału oraz realizacji indywidualnych celów edukacyjnych osoby uczącej się. Uczeń traktowany jest jak roślina, np. drzewo (w przeciwieństwie do industrialnego modelu edukacji, gdzie uczeń był produktem o określonych cechach), które samodzielnie dokonuje wzrostu poprzez swoją własną pracę. Kształt tego „drzewa” jest zależny od warunków, naświetlenia, gleby, nawozów, „gatunku” i przestrzeni, jaką może zająć. Zatem nauczyciel niczym ogrodnik dba o to, aby każdy z jego uczniów miał zasoby i przestrzeń do indywidualnego wzrostu. Interwencje następują tylko w momencie, gdy uczeń mógłby zrobić krzywdę sobie lub innym. Dodatkowo ogrodnik wie, że każde drzewo to osobny gatunek, ma swoje okresy wzrostu i kwitnienia, swoje indywidualne tempo i ostateczny kształt.
Już wiesz, czego brakuje Ci w edukacji? Już wiesz, co chcesz zmienić?

Autorzy: Patrycja Sikora i Dariusz Chrapek